Kategori: Revista / Gazeta / Media

Buletini Nr. 1 Maj 2021: Shëndeti i Nënës, Foshnjës dhe Fëmijës

Njësia boton Buletinin e saj të parë : Shëndeti i nënës, foshnjës dhe fëmijës Në brendësi mund të lexoni më shumë për :
  • Xixëllonjat
  • Kujdesin përpara lindjes dhe roli i babait pas lindjes
  • Këshilla për prindërit e rinj : Si t’i mbrojmë foshnjat nga SVPF (sindromën e vdekjes së papritur të foshnjes)?
  • Treguesit në ulje të fekonditetit dhe nivelit të vdekshmërisë foshnjore, shkaqet etj.
  • Dy histori lindjesh në maternitetet e kryeqytetit
  • Qasja mbi kujdesin ndaj gruas dhe foshnjes
  • Çfarë ndodh me foshnjen dhe nënën gjatë lindjes
  • Lindjeve me ndërhyrje cezariane apo me rrugë natyrale?
  • Ç’risk për foshnjen dhe nënën ? ….

Si t’u flasim fëmijëve për koronavirusin (COVID-19) ?

header family Nëse për prindërit, epidemia e koronavirusit (ose Covid-19) mund të sjellë shqetësime, pyetje dhe panik, të cilat përforcohen dhe nga pushtimi mediatik dhe përcjellja e vazhdueshme e informacioneve, nga ana tjetër edhe vetë fëmijët preken drejtpërsëdrejti nga këto dukuri.  A duhet t’u flasim fëmijëve për epideminë? Si t’ua shpjegojmë fëmijëve se çfarë po ndodh pa i tronditur ? Cilat fjalë të zgjedhim për t’i dhënë atyre sadopak siguri ?

Përse duhet t’u flasim fëmijëve për koronavirusin ?

Epidemia botërore e koronavirusit çon në vendime dhe masa të papreçedenta, ndër të tjera udhëzon qëndrimin në shtëpi, masa që nuk janë pa pasoja për të rriturit. Shqetësimit lidhur me virusin ardhur nga larg, i shtohet edhe ndjenja e pafuqisë, pasigurisë, pritjes ankthioze si dhe lista e shtrëngesave përballë vendimeve që u imponohen të gjithëve me qëllim kufizimin e shpërhapjes së shpejtë të kësaj epidemie. Përditshmëria është tërësisht e turbulluar dhe shoqërohet me një sërë pasojash siç janë ndërprerja e jetës së zakonshme, ndërprerja e detyruar e mësimit nëpër shkolla, shqetësimi për gjendjen ekonomike të rënduar për familjet e varfëra dhe çoroditja lidhur me ngujimin në banesa së bashku me fëmijët të cilët shpesh janë të paduruar. Fëmijët padyshim preken nga ky kontekst dhe jo vetëm sepse ritmi i tyre i jetës është ndërprerë por mbi të gjitha sepse ata përjetojnë shqetësimin e prindërve të tyre. Në këto kushte mund të duket tunduese të shmanget biseda me fëmijët lidhur me situatën, sidomos me fëmijët dhe me ata më të vegjëlit. Qarkullon ideja se ata janë “ tepër të vegjël për të kuptuar ”, “ kjo do t’i traumatizonte edhe më tepër ”. Ndërkohë ne sot dimë se sekreti dhe gënjeshtra sjellin pasoja realisht shkatërruese për fëmijët në momentin që ata do të arrijnë moshën ku do të mund të ndërgjegjësohen. Ndaj është thelbësore t’u flasim, duke ua përshtatur fjalët moshës së tyre.

T’ia përshtasim bisedën moshës së fëmijës

Në kohë krize, fëmija ka më tepër nevojë të ndihet i kuptuar, i mbrojtur dhe i sigurtë. Fëmijët, sidomos më të vegjëlit, nuk i kanë burimet e mjaftueshme në rrafshin mendor dhe afektiv për të kuptuar dhe për të njësuar mendërisht çdo gjë që përcillet përreth tyre. Ata tronditen më shumë nga reagimet e rrethit të tyre familjar sesa nga realiteti. Fëmijët që zotërojnë fjalën përgjithësisht pyesin shpesh, sepse janë të rrethuar nga mediat që flasin pa pushim ndërkohë që vënë re se njerëzit në rrugë kanë vënë maska. Ata pyesin “ ç’është ky koronavirusi ? ” “ pse njerëzit kanë maska ? ”, “ pse nuk mund të shkojmë tek lodrat ? ”, “ pse të mëdhenjtë kanë frikë ? ”, “ pse nuk mund të shkojmë në shkollë ? ”, etj. Përballë pyetjes së një fëmije, i rrituri duhet të kuptojë se ka gjithmonë një teori fëminore dhe se fëmija kërkon mbi të gjitha të dijë nëse teoria e tij është e saktë apo jo. Mënyra më e thjeshtë, përpara se t’i kthejmë përgjigje fëmijës, është ta pyesim atë se çfarë ka arritur të kuptojë, çfarë mendon për këtë gjendje ku ndodhet ai dhe të tjerët. Vetëm në sajë të përgjigjes së fëmijës, i rrituri do të mund të japë shpjegimin që  i përshtatet më shumë fëmijës. Nëse fëmija i thotë se nuk i kupton disa gjëra, i rrituri mund t’i thotë po ashtu se dhe ai nuk i kupton dot të gjitha vendimet, por që duhet t’i respektojnë vendimet edhe pse nuk jemi gjithmonë dakort me to (parim bazik i përcjelljes së respektit ndaj ligjit). Është e rëndësishme të flitet për doktorët, spitalet dhe të gjitha mjekimet që mund të ekzistojnë kur është e domosdoshme. Për foshnjet dhe fëmijët që nuk flasin ende por që i rrituri u flet, të rriturit mund t’u shpjegojnë duke përmendur se ata vetë janë të shqetësuar se vetë jeta ka ndryshuar sepse ka një “ virus të keq ” që shkon nga një person tek tjetri, por duke theksuar njëkohësisht se ata, prindërit do të qëndrojnë pranë fëmijës për ta mbrojtur dhe për t’u kujdesur për të. Ndërkohë foshnja nuk kupton si fëmija më i madh, por kur të rriturit i flasin, nuk ka më sekrete mes tij dhe të rriturit, duke i krijuar kështu foshnjes mundësinë për të qenë i gatshëm në aspektin psikik. Fëmija ka absolutisht nevojë të dijë që i rrituri e kupton, se nuk e kanë braktisur dhe se po përkujdesemi për të. Duke folur me fëmijët, me fjalët e tyre, i rrituri rigjen disi mendimin e tij magjik fëminor dhe qetëson kështu vetë ankthin e tij.

 Ta përmendësh koronavirusin me emër dhe t’ia shpjegosh fëmijës

Është e rëndësishme të flasësh për virusin dhe ta përmendësh me emër, përndryshe përballë çdo sëmundje fëmija do të mendojë se bëhet fjalë për të njëjtën gjë. Është e mundur të shpjegohet, në funksion të pyetjes së fëmijës, se koronavirusi është : shumë shumë i vogël dhe hyn tek njerëzit, nganjëherë nuk bën asgjë, nganjëherë na sëmur me grip dhe nganjëherë është shumë e rëndë sepse duhet të shkojmë në spital. Na duhet të bëjmë çdo gjë që të mos e lejojmë që të shkojë tek të gjithë dhe t’i sëmurë të gjithë.  Nëse fëmija përgjigjet duke u shprehur se ai e di se disa njerëz kanë vdekur, i rrituri mund t’i përgjigjet se kjo është e vërtetë, por që personat që kanë vdekur ishin të sëmurë më përpara ose ishin shumë të moshuar dhe se virusi ishte më i fortë se ata por që virusi nuk i merr jetën fëmijëve sepse të rriturit ndodhen afër tij për t’u kujdesur për të dhe nëse ndodh diçka ata menjëherë do të bëjnë çmos po ashtu edhe doktorët që janë shumë të fortë dhe kanë ilaçe ….  T’u transmetosh fëmijëve besimin tek mjekësia, solidariteti dhe vëmendja ndaj të tjerëve është një mësim thelbësor që mund t’u përcjellim fëmijëve dhe është edhe një pasojë pozitive e krizës aktuale. Një fytyrë e maskuar mund të jetë tmerruese për një fëmijë sepse nuk mund të mbështetet më tek referencat emocionale që bart zakonisht fytyra njerëzore për ta. Prandaj nevojitet t’u shpjegohet rëndësia e mbajtjes së maskës, qoftë edhe duke e shndërruar në një lojë (maskimi). I rrituri duhet t’i shpjegojë gjithashtu rëndësinë e larjes sa më mirë të duarve për të larguar viruset që janë në to dhe për të mos ia kaluar ato dikujt tjetër. Të gjitha këto shpjegime të thjeshta bëjnë që frika të shndërrohet në veprim dhe fëmija të mos përjetojë më pafuqinë që paralizon këdo.

T’i ruajmë fëmijët nga mediat 

Është e rëndësishme t’i ruajmë fëmijët nga media. Të shmangim ankthin që buron nga mediat duke i parë lajmet vetëm një herë në ditë sepse të jesh vazhdimisht në kontakt me aktualitetin ushqen vetë ankthin. Mos shikoni dhe mos dëgjoni asnjëherë lajmet kur fëmija është i pranishëm, cilado qoftë mosha e fëmijës edhe kur fëmija duket sikur po merret me diçka tjetër dhe nuk e ka mendjen. Fëmijët dëgjojnë çdo gjë por nuk e kanë ende aftësinë të analizojnë atë që dëgjojnë në kontekstin e duhur dhe nuk mendojnë gjithmonë t’ju kërkojnë shpjegime. Nëse nuk kuptojnë atë që thuhet dhe që shfaqet në ekran, shpesh ata kuptojnë shprehjen tuaj të fytyrës ndërkohë që ju po dëgjoni dhe po komentoni me njëri-tjetrin.

Qëndroni të qetë dhe informoni pa frikësuar 

Ideale do të ishte që të rriturit të qëndrojnë të qetë dhe kjo nganjëherë herë mund të jetë e vështirë për t’u arritur. Nuk bëhet fjalë këtu për të patur iluzionin se mund ta ndalojmë frikën. Frika nuk është negative në vetvete. Në disa raste mjafton të jemi të vetëdijshëm për të dhe të dimë ç’të bëjmë përballë saj.
  • Kërkojini fëmijës të flasë lidhur me atë që ka kuptuar;
  • Përdorni fjalë të thjeshta, një gjuhë që ai e kupton, duke shmangur kështu lënien e fëmijës pa shpjegime si dhe mësojini të mos i lërë emocionet e veta të pa analizuara dhe të pakuptueshme nga prindërit e tij;
  • Këmbëngulni tek domosdoshmëria për të respektuar masat e detyrueshme si dhe tek besimi që duhet të kemi tek ata që marrin vendimet si dhe punonjësit e shëndetësisë.
  logo - transparent

  ©Child & Family Unit Nyjelakim Njësia për fëmijën & Familjen Nyjelakim

Përditësuar me udhëzimet e fundit nga : Société Française de Pédiatrie; Protection Maternelle Infantile (PMI); INSERM

E pavetëdijshmja që mendon me forcë

Recension i librit ‘Mësimet e mia‘ i Jacques Lacan-it në revistën e përkatërmuajshme kritike ‘Letra’

E pavetëdijshmja që mendon me forcë

Nga Adem Jakllari

Botimet në fushën e psikanalizës mbartin me vete një kërshëri të fortë, për më tepër në mjedisin libror shqiptar. Kjo, në radhë të parë, për referencat e pashkatërrueshme kulturore që ka ende në ditët e sotme revolucioni frojdian. Dhe, së dyti sepse biblioteka shqiptare është tepër e varfër në të tilla botime. Freud-i, pas A. Einstein-it, është intelektuali më ndikues i shekullit XX dhe në vazhdim, ndaj edhe dishepujt e tij lozin një rol jo të vogël në shumë fusha të dijes humane. Jacques Lacan-i është një ndër ta, madje ndër më të rëndësishmit. Ai, siç thotë Judith Miller-i, e shpëtoi zbulimin e psikanalizës “nga ndryshkja e tehut”, prirje qe kishte zënë të buthtonte pas Luftës së Dytë Botërore.

Me ligjërimet e veta universitare, Lacan-i i riformalizoi konceptet themelore të doktrinës frojdiane – e pavetëdijshmja, tjetërsimi, seksualiteti etj., duke i dhënë përparësi në interpretim natyrës simbolike të tyre. Në këtë mënyrë, Lacan-i e zhvendos primatin e shumë prej koncepteve të krijuara prej Freud-it, mbi shtratin e gjuhës sirnbolike. Theksi kryesor i ligjëratave të Lacan-it bie mbi funksionin e fushës së ligjërimit dhe të gjuhës në psikanalizë. Simbolika gjuhësore, është sipas tij, çelësi me të cilin hyhet në semantikën e reales dhe imagjinares.

Një nga tezat kryesore të Lacan-it, si vazhdues i Freud-it, është ajo që e përkufizon njeriun si të “zhytur në një banjë gjuhe”. Koncepti është i ngjashëm me atë të Heidegger-it, i cili thotë se “njeriu banon në gjuhë”. Në analizën e vet Lacan-i nënvizon që edhe Freud-i, veçanërisht kur merret me interpretimin e ëndrrave, zbulon se gjuha e tyre ka karakter simbolik dhe se struktura e këtyre simboleve përcaktohet nga natyra e “banjës gjuhësore”. Lacan-i e vazhdon arsyetimin e vet duke u ndalur edhe në elemente të tjera të analizës frojdiane, siç është rasti i psikopatologjisë së jetës së përditshme. Sipas Lacan-it, Freud-i gjen në këto proçese një faktor të përbashkët që lidhet me praninë e fjalëve, e “vrimave në ligjërim”, lojërave dhe ambiguiteteve. Duke thelluar dhe pasuruar tezën frojdiane, ndoshta më provokuesen, se “e pavetëdijshmja strukturohet si gjuhë”, Lacan-i i lidh ligjet e psikanalizës me ligjet strukturore të De Saussure-it. Në librin Mësimet e mia ai shkruan: “Freud-i e përshkruan ëndrrën si një lloj nyje, si një mjet asociativ formash verbale të analizuara që kryqëzohen si të tilla, jo për shkak të kuptimit të tyre, por falë një lloj homonimie”.

Libri që po i jepet lexuesit shqiptar në nivel të ligjërimit dhe ngjizjes teorike është krejt i veçantë dhe kërkon të krijojë një paradigm të re leximi. Është një libër që nuk merr përsipër të ndërtojë premisa të qëndrueshme në rrafsh konceptual dhe diskursiv. Ai është strukturuar si një rrjet i dendur dhe i ndërlikuar shënjuesish. “ Çfarë po përpiqem të arrij, shkruan autori, është t’ju bëj pjesë të diçkaje që është duke u kryer, që është në lëvizje e sipër, diçkaje që s’ka të pambaruar dhe që ndoshta do të mbarojë vetëm kur të kem mbaruar unë. . .”

Lacan-i vjen për herë të parë në gjuhën shqipe, duke përbërë, kështu, një akt të mirëfilltë kulturor. Ai është një prej psikanalistëve më të debatueshëm të gjysmës së dytë të shekullit XX. I sjellë me kompetencë të lartë profesionale dhe intelektuale prej Ardian Vehbiut, libri Mësimet e mia, që përbën një nga botimet më referuese të psikanalistit frëng, do të krijojë një traditë të re leximi dhe arsyetimi në kulturën tonë.